مسعود حمیدی- بنا بر آمار آب منطقه‌ای استان، ذخایر آبی سدهای استان امسال به کمتر از 40 درصد رسیده است و ذخیره سد دوستی نسبت به سال گذشته بیش از 500 میلیون مترمکعب کمتر شده  و آب ورودی این سد در برخی دوره‌ها به صفر رسیده است ، 63درصد ظرفیت این سد  به عنوان  مهم‌ترین و استراتژیک ترین سد استان که بخش عمده آب کلان‌شهر مشهد را تأمین می‌کند، خالی  است و تنها 445 میلیون مترمکعب آب پشت این سد  ذخیره‌شده است.به گزارش خراسان رضوی، بهار سال گذشته در پایان فصل بهار، میزان بارندگی‌های سال آبی بیش از 294 میلی‌متر بوده درحالی‌که امسال این عدد به کمتر از 120 میلی‌متر رسیده است. این میزان بارندگی بیانگر کاهش 60 درصدی نزولات جوی در سال جاری است که بنا بر اذعان متولیان حوزه آب استان و کشور در نیم‌قرن اخیر چنین کاهشی بی‌سابقه بوده است.

کاهش 600 میلیون مترمکعبی آب

بنا بر داده های آماری آب منطقه‌ای استان درباره آخرین وضعیت ذخایر آبی سدهای استان تا 17 خرداد امسال از مجموع 19 سد آبگیر استان با تراز نرمال حجم مخزن 1572 میلیون مترمکعبی، هم اکنون تنها 606 میلیون مترمکعب آب ذخیره وجود دارد یعنی 61 درصد کل ظرفیت سدهای استان خالی از آب است. این در حالی است که سال گذشته در این تاریخ یعنی نیمه دوم خرداد سال 99 میزان آب ذخیره‌شده پشت سدهای استان بیش از یک میلیارد و 207 میلیون مترمکعب بوده است که 79 درصد ظرفیت سدهای استان را پرکرده بود بنابراین میزان ذخایر آبی سدهای استان اکنون نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 600 میلیون مترمکعب کاهش یافته است.

63 درصد مخزن سد دوستی بی‌آب است

اما مهم‌ترین و استراتژیک ترین سد استان که بخش عمده آب کلان‌شهر مشهد را تأمین می‌کند؛ سد دوستی است که ظرفیت مخزن این سد در حالت تراز نرمال بیش از یک میلیارد و 211 میلیون مترمکعب است که با توجه به کاهش شدید بارندگی‌های امسال 63 درصد ظرفیت این سد خالی از آب و تنها 445 میلیون مترمکعب آب پشت سد دوستی ذخیره‌شده است. این در حالی است که سال گذشته در نیمه دوم خرداد حجم آب ذخیره‌شده پشت این سد بیش از 952 میلیون مترمکعب بوده است و حدود 80 درصد این سد عظیم و استراتژیک پرشده بود. بنابراین میزان آبی که اکنون پشت سد دوستی وجود دارد بیش از 507 میلیون مترمکعب کمتر از سال گذشته است و این کاهش به‌طورجدی، کلان‌شهر مشهد را با تنش و بحران آبی در تابستان امسال مواجه خواهد کرد.

سدهای تأمین‌کننده آب استان در بحران

علاوه بر این، دیگر سدهای عمده استان که سال گذشته 100 درصد ظرفیت مخزن آن‌ها پر بوده است امسال با کاهش جدی ذخایر روبه رو شده‌اند به طوری که سال گذشته در نیمه دوم خرداد 100 درصد ظرفیت سد طرق پر آب بوده اما  امسال تنها 50 درصد ظرفیت مخزن این سد آب دارد. سد فریمان نیز اکنون تنها 26 درصد ظرفیت مخزن آن پر است درحالی‌که سال گذشته در چنین روزهایی حدود 75 درصد ظرفیت مخزن این سد پر آب بوده است. سد ارداک هم از دیگر سدهای مهم و تأمین‌کننده آب مشهد است که سال گذشته نیمه دوم خرداد 100 درصد ظرفیت مخزنش پر آب بوده اما امسال تنها 57 درصد ظرفیت این سد دارای آب است.  همچنین سد دهقان، سد چهچهه و سد بار سال گذشته در نیمه دوم خرداد حدود 100 درصد ظرفیت مخازن آن‌ها پر آب بوده که این روزها تنها 45 درصد ظرفیت سد دهقان،60 درصد ظرفیت سد چهچهه و 40 درصد ظرفیت سد بار دارای آب است. سد سده نیز سال گذشته حدود 100 درصد ظرفیت مخزنش پر آب بوده که این روزها کمتر از 10 درصد ظرفیت این سد دارای آب است.مدیر بهره‌برداری و نگهداری تأسیسات آبی استان نیز در گفت و گو با خراسان رضوی درباره وضعیت مخازن آبی سدهای استان می‌گوید: به دلیل کاهش بارندگی‌ها امسال حجم ورودی سدهای استان تا یک‌سوم کاهش پیداکرده و نمونه بارز آن سد دوستی است.ادریس قائمی می‌افزاید: متأسفانه به دلیل کاهش بارندگی‌ها در منطقه و کشور افغانستان، میزان آب ورودی به سد دوستی بعضا به صفر هم رسیده است به طوری که از ابتدای امسال تاکنون میزان آب ورودی به این سد حدود 5 میلیون مترمکعب بوده درحالی‌که در مدت مشابه سال گذشته میزان آب ورودی به این سد روزانه حدود 5 میلیون مترمکعب بوده است. دلیل این مسئله این است که میزان بارندگی‌ها در بالادست این سد یعنی کشور افغانستان کم بوده و به همین دلیل کشور افغانستان حتی جلوی میزان کمی  آب را که به این سد وارد می‌شود، گرفته است و اثر کاهش بارندگی‌ها را می‌توان در این سد به‌طور کاملاً ملموس مشاهده کرد. وی ادامه می دهد: به همین دلیل  امسال آن چنان که باید نمی‌توانیم به بخش کشاورزی از آب سد دوستی تخصیص دهیم و اولویت، تأمین آب شرب مشهد خواهد بود. در برخی دیگر از سدها مانند سد فریمان با توجه به کاهش شدید بارندگی، پیش‌بینی می‌کردیم در حوزه کشاورزی دچار التهاب و تنش شویم اما خوشبختانه با اطلاع‌رسانی به‌موقع و همکاری کشاورزان تا امروز با تنشی در تخصیص‌های این سد روبه رو نشدیم.

 

کدام چهره؟ کدام روستا؟

آشنایی با شخصیت‌های سرشناسی که این روزها، سبک‌زندگی روستایی را انتخاب کردند

زندگی در روستا، شاید از لحاظ امکانات نسبت به زندگی شهری کیفیت پایین‌تری داشته باشد اما نمی‌توان به سادگی از کنار مزایای آن هم گذشت. نکات‌مثبتی که شاید هر فرد شهرنشینی را به این فکر بیندازد تا یک روزی، خانه و کاشانه‌اش را به روستا ببرد. در ادامه به معرفی شخصیت‌های سرشناسی می‌پردازیم که همچون پروانه معصومی بنا به دلایلی ساز زندگی در روستا را نواختند و دلایل قابل تاملی برای این تصمیم‌شان دارند.

از تهران و اتریش تا یک روستای شمالی

چه کسی؟ اسماعیل شنگله، بازیگر

کدام روستا؟ یکی از روستاهای شمالی کشور

یکی از بازیگرانی که سال‌ها پیش آهنگ سفر به روستا را کوک کرد، «اسماعیل شنگله» پیش کسوت سینما و تلویزیون است که مردم با بازی او در سریال‌هایی همچون «مدرس»، «رعنا»، «عطر گل یاس»، «آوای فاخته» و ... در دهه‌های 60 و 70 خاطره دارند. وی متولد و بزرگ‌شده تهران است و در برهه‌ای از زندگی‌اش به‌منظور تحصیل عازم اتریش می‌شود و مدرک کارشناسی کارگردانی‌اش را از آکادمی هنرهای نمایشی وین دریافت می‌کند. سال‌ها پیش بر اثر بیماری قلبی و به دنبال آن جراحی ، بنا به توصیه پزشکان از تهران خارج می‌شود و مانند پروانه معصومی یکی از روستاهای استان‌های شمالی ایران را برای زندگی انتخاب می‌کند. او زندگی در روستا را از نظر سلامتی بهتر و خودش را از جار و جنجال تهران دور می‌داند. او گفته که آدم نمی‌تواند همیشه همه چیز را با هم داشته باشد، باید یک چیزهایی را از دست بدهد تا چیزهای دیگری به دست آورد، منظور این‌که خیلی‌ها دوست دارند چنین تصمیمی بگیرند و از تهران و مشکلاتش خلاص شوند، اما هیاهو، دادوقال و جذابیت‌های تهران نمی‌گذارد. همچنین گفته که اوقاتش را با مطالعه، دیدن زیبایی‌ها و تجربه هوای سالم و باطراوت در کنار همسایگانش در روستا سپری می‌کند.

 

19 ماه است به تهران نرفتم 

پروانه معصومی از سبک‌زندگی روستایی، دلایل مهاجرتش از شهر به روستا، شیرینی‌ها و سختی‌هایش و ... می‌گوید

در شروع گفت‌وگو از پروانه معصومی که حالا 27 سال از سکونتش در روستا می‌گذرد، از دلایل تصمیم اش مبنی بر مهاجرت به روستا می‌پرسم که می‌گوید: « دوران بچگی را در چهارراه دانشگاه تهران و در خانه‌‌ای با یک حیاط بزرگ گذراندم. از همان بچگی دوست داشتم که شب به شب آسمان را ببینم، یعنی اگر شب‌ها به آسمان نگاه نکنم، دیوانه می‌شوم. از سویی زندگی آپارتمان‌نشینی برایم خیلی سخت بود و نیاز داشتم که در فضای بازتری باشم و به‌همین دلیل روستا را برای زندگی انتخاب کردم که در کنارش می‌توانستم به کارهای مورد علاقه‌ام مانند کشت‌وکار، پرورش گل‌وگیاه و باغبانی بپردازم. حسم این بود که با یک طبقه آپارتمان در شهر هیچ چیزی ندارم و از طبیعت و آسمان زیبایش محروم هستم. سرسام‌آورشدن اجاره خانه‌ها هم در این تصمیم‌گیری خیلی نقش داشت. دوست همسر مرحومم از قدیم ساکن روستای «مناره بازار» است و حدود 30 سال پیش یک روز که پسر و همسرم برای تفریح به آن منطقه رفته بودند، با من تماس گرفتند که پیش‌شان بروم. وقتی که رفتم، دیدم چه منطقه زیبا، بکر و بی‌نظیری دارد. به‌علاوه این که تازه باران هم باریده بود و نمی‌دانستم وقتی باران می‌بارد، هوا خنک می‌شود. به‌طوری که در مرداد ماه مجبور شدم با پتو بخوابم. اتفاقا زمان برداشت برنج هم بود و بیشتر جذب محیط آن جا شدم. دوست همسرم گفت اگر بخواهید یک قطعه زمین برای‌تان پیدا کنم و من هم موافقت کردم. بعد از چند روز یک قطعه زمین کاملا بایر برای‌مان پیدا کرد که گویا صاحب قبلی‌اش داخل آن توتون و باقالی می‌کاشت. بالاخره 27 سال پیش دو هکتار زمین را به مبلغ چهار میلیون تومان خریدیم.»

 

  خانه‌ام اوایل نه آب داشت، نه برق و نه گاز

در ادامه معصومی از برنامه‌هایی که در زمین کشاورزی‌اش پیاده کرده، می‌گوید: «اوایل این جا خبری از آب، برق و گاز نبود. زمین‌مان هم شکل و شمایل کنونی‌اش را نداشت، من و خانواده‌ام سختی زیادی کشیدیم تا به این مرحله برسد. از آن جایی که پسرم معمار است، نقشه احداث خانه را کشید و بعد از ساخت خانه هم یک گلخانه راه انداختیم. این را هم بگویم که گل‌ها برایم هیچ جنبه مادی و انتفاعی ندارند، یعنی هیچ گلی را نمی‌فروشم و فقط هدیه‌شان می‌دهم. یکی از دوستانم که هفته گذشته گلی را به او هدیه دادم، گفت چرا این‌ها را نمی‌فروشی؟ گفتم برای این که لذتی ندارد، اما حالا که به‌عنوان هدیه می‌بری، لذتش برایم صد برابر است. چون می‌دانم دوستش دارید و مراقبت بیشتری می‌کنید.»

  از زیبایی‌های طبیعت انرژی می‌گیرم

از معصومی می‌پرسم ،محیط روستا را به‌لحاظ زیبایی‌شناختی چطور توصیف می‌کند که می‌گوید: «به‌نظر من هر روز زندگی در روستا زیبایی خاص خودش را دارد، یعنی یک روز زنبق‌های زرد می‌رویند و یک روز گلی دیگر و مدام چشمان‌مان به انواع گل‌وگیاه می‌افتد. البته بستگی به انسان هم دارد که آیا از دیدن گل‌ها و درختان لذت می‌برد یا نه؟ به‌نظر من زیبایی‌های طبیعت به انسان انرژی می‌دهد و اصلش هم همین است که از طبیعت کسب انرژی کنیم. من به‌شخصه زمانی که گل‌ها شروع به رشد و روییدن و برگ‌های درختان شروع به بازشدن می‌کنند، انرژی زیادی می‌گیرم و با دست‌کشیدن روی برگ‌ها احساس خوبی پیدا می‌کنم، گویی که لطافت‌شان به من منتقل می‌شود و چه از این بهتر؟»

  از سال 53 در فکر مهاجرت به روستا بودم

وی درباره انتخاب روستای «مناره‌بازار» از میان این همه روستای مناطق شمالی هم می‌گوید: «از همان قدیم منطقه اسالم را در نظر گرفته بودم، از طرفی چون خودم سال 53 این جا کار می‌کردم، دوست داشتم زمانی که درس پسرم تمام شد، به این منطقه مهاجرت کنیم. البته این را هم بگویم اول یک قطعه زمین هزارمتری در نزدیکی روستای مناره‌بازار به من پیشنهاد شد، اما با خودم گفتم با هزار متر، کار خاصی نمی‌شود کرد، اما با 20‌هزار متر دست آدم برای کارهای زراعی بازتر است. خوب است بدانید روستا یک مناره دارد که دقیقا رو‌به‌روی منزل من است. در زلزله سال 1368 کمی آسیب دید، اما بعدها بازسازی و مرمت شد.»

  19 ماه است به خاطر کرونا به تهران نرفتم

معصومی که در روستا با پسرش زندگی می‌کند، درباره تحمل فراق و دوری از اعضای فامیل و بعد مسافت هم می‌گوید: « تا قبل از کرونا هیچ سختی حس نمی‌کردم، این را هم بگویم که من فقط با اعضای فامیل معاشرت می‌کنم. هر وقت دلم برای خواهرانم تنگ ‌شود، سریع سوار ماشین می‌شوم و به سمت تهران حرکت می‌کنم. اما الان به‌خاطر کرونا و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی 19ماه است که به تهران نرفته‌ام. دلم هم خیلی دلتنگ شده، نه آن‌ها می‌توانند سفر کنند و نه ما می‌توانیم برویم. تا زمانی هم که وضعیت کرونا سر و سامان نگیرد دوست ندارم جایی ‌بروم. از ‌لحاظ امکانات رفاهی هم مشکلی نداریم. فقط شاید سرعت اینترنت‌مان از شهر کمتر باشد. برای خرید بیشتر به خود صومعه‌سرا می‌روم که حدود 10 کیلومتر از روستای‌مان فاصله دارد، گاهی هم خریدم را از یک روستای نزدیک‌تر به نام طاهرگوراب انجام می‌دهم.»

  خانه‌ام در محاصره یک رودخانه و مانند شبه‌جزیره است

«از آن جایی که عاشق گل گیلیسین و خوشه‌های بنفش آن هستم که در فصل بهار از دیوار آویزان می‌شود، به‌محض آمدنم به روستا در بیشتر نقاط باغم گیلیسین کاشتم»، وی با این مقدمه می‌افزاید: «البته منهای باغ گلیسینم، در شالیزار برنج‌کاری هم می‌کنم. یک هکتار هم به جنگل مصنوعی و کاشت درختان صنوبر اختصاص دادم. برای این که «صومعه‌سرا» بهترین منطقه ایران از نظر کاشت و پرورش صنوبر است و آدم اگر روزی نیاز مادی داشته باشد، می‌تواند آن‌ها را بفروشد. داخل زمینم یک جنگل طبیعی به نام «کوجی» هم هست که درختانش را حفظ کردم. یعنی اگر به انتهای باغم بروید، به باغ کوجی می‌رسید که در کنار یک رودخانه‌ است. در حقیقت زمینم در محاصره رودخانه و مانند یک شبه‌جزیره است. درختان میوه زیادی از پرتقال، گلابی، نارنج تا درخت‌های جنگلی دارم که الان هر کدام‌ برای خودشان سالاری شده‌اند و آدم از دیدن‌شان حظ می‌کند و لذت می‌برد. در کنار همه این‌ها کشت‌ و زرع تابستانه هم دارم و معمولا خیار، گوجه‌فرنگی و صیفی‌جات می‌کارم. این را هم بگویم خودم از میان کارهای باغبانی به قلمه‌گرفتن علاقه زیادی دارم.»

  هوای بارانی این جا، گاهی خیلی دلگیرکننده می‌شود

او از حس‌وحالش راجع به فضای جنگل و ابرناکی آسمان هم می‌گوید: «با آن که تجربه هوای ابری و رطوبت مناطق شمالی را داشتم، باز هم اوایل زندگی برایم خیلی سخت بود. یادم هست زمانی دو ماه پشت سر هم باران می‌بارید و اصلا چشم‌مان به خورشید نیفتاد. به پسرم گفتم واقعا خسته شدم و دلم نور آفتاب می‌خواهد. برویم جایی که خورشید را ببینم و برگردیم. خوشبختانه از فردای آن روز آفتاب زد و هوا کمی بهتر شد، در مجموع وقتی که پشت سر هم باران می‌بارد، فضای دلگیرکننده‌ای حاکم می‌شود.»

 

مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها گفت: ثبت نام از متقاضیان جدید تکلیف قانونی مجلس است و در صورت انجام فرایند ثبت نام و آزمون وسع، آمادگی داریم از ماه آینده یارانه بدهیم.به گزارش خبرگزاری فارس، «امید حاجتی» در پاسخ به سوالی مبنی بر این که «در سال های گذشته بحث ثبت‌نام از معرفی‌شدگان جدید در قانون بودجه وجود داشت اما دولت به آن اهتمامی نداشت و چرا در سال پایانی و منتهی به انتخابات این اتفاق خواهد افتاد؟ آیا این اقدام شائبه سیاسی ندارد؟»، تصریح کرد: تفاوت قانون امسال با سال قبل این است که(قبلاً) قرار بود سه دهک پردرآمد حذف شود، اما امسال فقط ثبت‌نام جدید ذکر شده است. بنابراین این اقدام از سوی مجلس در قانون آورده شد و شائبه انتخاباتی کنار می‌رود. بستر قانونی ثبت‌نام یارانه‌بگیران جدید از سوی مجلس فراهم شده و هفته گذشته نیز آیین نامه اجرایی آن ابلاغ شد.وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به تحقق نیافتن 50 درصد منابع در دو ماه نخست امسال، چگونه می‌توانید یارانه جدید بدهید، گفت: با ظرفیت جابه‌جایی منابعی که فراهم شد می‌توانیم اولویت‌های غیر ضروری و کمکی را کاهش دهیم و روی ثبت‌نام‌کنندگان جدید تمرکز کنیم. در صورتی که ثبت‌نام انجام شود و آزمون وسع از سوی وزارت رفاه صورت گیرد در خوش‌بینانه‌ترین حالت ماه آینده امکان پرداخت وجود دارد.به گفته مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها،هم اکنون  77 میلیون و 268 هزار و 12 نفر شامل 24 میلیون و 875 هزار و 191 خانوار در خرداد یارانه نقدی می‌گیرند. همچنین بیش از 60 میلیون و 249 هزار و 557 نفر شامل 19 میلیون و 768 هزار و 184 خانوار یارانه معیشتی در خرداد دریافت خواهند کرد.درمجموع نیز ماهیانه حدود هشت هزار میلیارد تومان برای این دو یارانه به خانوارها پرداخت می‌شود.وی درباره این که آیا ثبت‌نام یارانه‌بگیران جدید بر عهده سازمان هدفمندی یارانه‌ها ست؟ گفت: طبق قانون ثبت‌نام برعهده ما نیست و بستر قانونی برای ثبت‌نام فراهم شده است و وزارت رفاه درباره زمان و شرایط ثبت‌نام اظهارنظر می‌کند. طبق آیین‌نامه اجرایی قرار است بانک اطلاعات خانوار را در اختیار وزارت رفاه بگذاریم و آن ها نیز اطلاعات مدنظر مطرح شده را به صورت برخط در اختیار سازمان قرار دهند.

 

جواد نوائیان رودسری –انتشار دومین قسمت از سریال «زخمِ کاری»، به کارگردانی محمدحسین مهدویان، با هنرمندی سیاوش طهمورث، جواد عزتی، رعنا آزادی ور  و دیگر بازیگران شناخته شده کشور، نظر خیلی‌ها را به خود جلب و علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده است؛ اثری که بر اساس رمان «بیست زخم کاری» نوشته محمود حسینی‌زاد، با نگاهی به تراژدی «مکبث»، شاهکار ویلیام شکسپیر، نمایشنامه‌نویس، شاعر و نویسنده مشهور انگلیسی ساخته شده‌است. البته  فضای داستان و شخصیت‌های آن را به روز کرده‌اند؛ اما محوریت داستان، همان ماجرای تلخ جاه‌طلبی و افسون قدرت است که دامن انسان را می‌گیرد و او را به ورطه جنایات هولناک می‌کشاند. هر چند که ریشه‌های چنین رویکردی را در خلق آثار نوع تراژدی، باید در نمایشنامه‌های یونان باستان، مانند آثار «سوفوکل» جست‌وجو کنیم، اما شهرت آثار شکسپیر از باب تنوع و نوع نگاه واقعی‌اش به مسائل و دوری نسبی‌اش از جهان افسانه‌واری که حول آثار یونانی در گردش است، اشتیاق علاقه‌مندان آثار کلاسیک را بیشتر برمی‌انگیزاند. نمایشنامه‌های شکسپیر طی 400 سال گذشته، در اقصی نقاط دنیا، همواره موردتوجه بوده‌اند؛ یا در قالب ترجمه مستقیم یا در کسوت یک اثر اقتباسی. در واقع سبک شکسپیر در نگارش متن نمایشنامه‌ها، دارای جذابیت‌هایی است که کارگردانان و نویسندگان سراسر دنیا را به سوی خود جذب می‌کند و به عنوان یک سبک معیار موردتوجه قرار می‌گیرد. 

شکسپیر؛ از افسانه تا واقعیت

ویلیام شکسپیر در 26 آوریل سال 1564 (ششم اردیبهشت 943) در شهر استراتفورد، نزدیک بیرمنگهام انگلیس به دنیا آمد. درباره زندگی او، افسانه‌های فراوانی وجود دارد که احتمالاً خیلی از آن‌ها ریشه در واقعیت دارند. شکسپیر در سال 1585م/964ش به لندن رفت و کوشید تا با فقری که گریبان او را گرفته بود، به نحوی کنار بیاید. او به تئاتر علاقه خاصی داشت و به همین دلیل، مدتی شغل نگهداری از اسب‌های افرادی را به‌عهده گرفت که برای تماشای نمایش به تماشاخانه می‌آمدند. در همین ایام بود که شانس درِ خانه ویلیام را زد، به گروه هنرپیشگان تئاتر «لرد لستر» پیوست و با نشان دادن استعدادهایش، شهرتی به هم زد. همزمان کار روی متن گفت‌وگوهای نمایشنامه‌ها را به او سپردند. شکسپیر به‌تدریج نگارش متن نمایشنامه‌های خودش را آغاز کرد. برخی معتقدند که او نخست، گونه(ژانر) تاریخی را برگزید و با نگاهی به آثار «پلوتارک»، تاریخ‌نگار یونانی، برخی از آثار خود را پدید آورد. با این حال، شکسپیر، دو گونه(ژانر) کُمدی و تراژدی و حتی نوع تلفیقی «تراژی‌کمیک» را هم آزمود و اتفاقاً شاهکارهای او در همین آثار بروز و ظهور پیدا کرد؛ آثاری مانند هملت، هانری پنجم، رومئو و ژولیت، شاه‌لیر، تاجر ونیزی، رؤیای نیمه‌شب تابستان و مکبث.

گریزی به نمایشنامه «مکبث»

«مکبث» که تازه‌ترین کار محمدحسین مهدویان بر اساس آن شکل گرفته‌است، در حدود سال 1600م/979ش (حدود 420 سال قبل) به رشته تحریر درآمد؛ یک تراژدی تمام‌عیار که با الهام از تاریخ اسکاتلند نوشته شد؛ مکبث، سرداری لایق و توانمند بود که به «دانکن»، پادشاه اسکاتلند خدمت می‌کرد. شکسپیر، دانکن را مردی مهربان و قدرشناس توصیف می‌کند، پادشاهی که مکبث را گرامی داشت و بر صدر نشاند؛ اما حس جاه‌طلبی و قدرت‌خواهی مکبث، با اغوای همسرش(لیدی مکبث) و جادوگرانی که اطرافش پرسه می‌زدند، چنان تحریک شد که شبانگاه، «دانکن» را به قتل رساند تا قدرت او را به دست آورد؛ اما در این بین، مکبث گرفتار عذاب وجدان و وحشتی عمیق می‌شود که آنی او را رها نمی‌کند. به‌تدریج اطراف او را چاپلوسانی فرامی‌گیرند که جز به نفع خودشان نمی‌اندیشند. مکبث و همسرش که داغ خیانت را نیز بر پیشانی دارند، سعی می‌کنند پیشگویی ساحران را درباره فردی که به قدرت و شاهی وی خاتمه می‌دهد، درهم بشکنند؛ اما در نهایت، سرداران مخالف علیه مکبث قیام می‌کنند، او را می‌کشند و شخصی به نام «مالکوم» را به عنوان شاه برمی‌گزینند. به نظر می‌رسد که در اثر جدید محمدحسین مهدویان، شخصیت «حاج عمو» که نقش او را سیاوش طهمورث ایفا می‌کند، اقتباسی از «دانکن» باشد و شخصیت «مالکی» که جواد عزتی ایفاگر نقش اوست، همان «مکبث» در نقش و نامی تازه است.  شکسپیر در سال 1616م/995ش درگذشت؛ او هنگام مرگ، 52 یا 53 ساله بود.

چرا اقتباس؟!

شکسپیر در آثار خود، به سراغ درون انسان‌ها و امیال آن‌ها می‌رود؛ فضایل اخلاقی را می‌ستاید و رذایل را به زشت‌ترین شکل ممکن، در برابر مخاطب قرار می‌دهد؛ افزون بر این، نتیجه حاصل از این امیال در آثار او، بستری است که در آن، نوسان‌های داستانی بی‌شماری اتفاق می‌افتد. شکسپیر در نمایش دادن این امیال و آثار آن‌ها، استاد است و عموماً بی‌نقص عمل می‌کند؛ امیالی که در میان همه انسان‌ها مشترک است و مرز نمی‌شناسد و هر فردی می‌تواند در عمق وجود خود، آن را حس کند. یکی از دلایلی که نویسندگان و نمایشنامه‌نویسان دنیا، برای ارائه داستان مدنظرشان، ظرف شکسپیر را انتخاب می‌کنند و آن‌چه می‌خواهند را در آن می‌ریزند، همین است. هرچند که میان شکسپیر و اختراع و شکل‌گیری هنر هفتم، سینما، یک فاصله تقریباً 280 ساله وجود دارد؛ اما نگاه شکسپیر به انسان و نداشتن تاریخ انقضای چنین نگاهی، بسیاری از سینماگران بزرگ را به عرصه اقتباس از آثار وی کشانده است. به جز آثاری که مستقیماً از روی متن خودِ شکسپیر ساخته شد، می‌توان ده‌ها اثر را یافت که با الهام و اقتباس از کارهای او، تنظیم و تدوین شده‌است. این اقتباس‌ها، فراز و فرودهای عجیبی دارند؛ «کاترین هاردویک» در سال 2008م/1387ش، فیلم «گرگ و میش»(Twilight) را که در گونه «عاشقانه - ترسناک» ساخته شده‌بود، با الهام از رومئو و ژولیت شکسپیر ساخت و رؤیای نویسنده نامدار انگلیسی را برای یک «زامبی‌بازی» تمام‌عیار به کار گرفت؛ «گاس ونسنت» در سال 1991م/1370ش، با فیلم «آیداهوی اختصاصی خودم» (My Own Private Idaho)، برای نشان دادن فضای پرالتهاب داستانی که در قرن بیستم می‌گذرد، خودش را مدیون «هانری پنجم» کرد. با این حال، شاید در تاریخ سینما، هیچ‌کس مانند «آکیرا کوروساوا»، کارگردان نامدار ژاپنی و خالق آثاری مانند «ریش قرمز» و «هفت سامورایی»، به شکسپیر و آثارش برای تولید فیلم سینمایی اقبال نداشته است؛ کوروساوا در سال 1958م/1337ش، «سریر خون» را با اقتباس از «مکبث» ساخت؛ در سال 1960م/1339ش، به سراغ هملت رفت و بر مبنای آن، فیلمنامه «بدها راحت می‌خوابند» را نوشت و در سال 1985م/1364ش «آشوب» را با اقتباسی از شاه‌لیر ساخت. به‌نظر می‌رسد که زنجیره ساخت آثار اقتباسی از شکسپیر، همچنان ادامه داشته باشد؛ آثاری که نشان می‌دهد روش او در خلق کارهایش، روشی برخاسته از روح و طبیعت خالص آدمی است؛ چیزی که طی قرن‌های متمادی، نمی‌توان در آن تغییرات جدی ایجاد کرد.

 

سجادپور- در حالی که ده ها میلیون تومان برای بهبودی دخترم هزینه کرده بودم اما هنوز نمی توانست ذره ای پاهایش را حرکت بدهد، در همین حال زنی که به عربی و انگلیسی با اجنه سخن می گفت از طرف اجنه به من پیغام داد که باید 250 میلیون تومان دیگر برای بهبودی دخترم بپردازم اما ...

این ها بخشی از اظهارات مرد جوانی است که به همراه خانواده‌اش از یک زوج رمال شکایت کرده است. 

او پس از آن که قصه اجنه انگلیسی زبان را برای کارشناس اجتماعی کلانتری طبرسی شمالی مشهد بازگو کرد، درباره ماجرای کلاهبرداری از بیماران و معلولان به خراسان گفت: دو سال قبل یک حادثه تلخ زندگی ام را ویران کرد.

 آن روز همسر و دختر 12 ساله ام سوار بر خودروی برادرم بودند که ناگهان به دلیل سرعت زیاد، کنترل فرمان از دست برادرم خارج و خودرو به طرز وحشتناکی واژگون می شود. 

در این حادثه هولناک  دخترم از ناحیه کمر قطع نخاع شد و لگن همسرم نیز شکست اگرچه همسرم پس از مدتی به بهبودی رسید و مشکلات کمی داشت اما «سیما» ویلچرنشین شد و پاهایش دیگر هیچ حس حرکتی نداشت.

 آن زمان همه ملک و املاکم را که شامل چند باب مغازه بود فروختم و هزینه درمان دختر و همسرم کردم. با آن که «سیما» دختری ورزشکار بود و چندین مقام استانی در رشته ژیمناستیک داشت ولی باز هم مدت زیادی را تحت درمان های مختلف و فیزیوتراپی بود. 

او را برای  درمان به شهرهای مختلفی مانند تهران، بندرعباس، قم و ... بردم تا جایی که پزشکان به من امیدواری دادند قسمت کمی از نخاع آسیب دیده است و دخترم به خاطر ورزشکاربودن می تواند در آینده توان حرکتی خودش را بازیابد. 

در همین رفت و آمدهای درمانی، یک روز وکیل یکی از پرونده های قضایی ام پس از شنیدن ماجرای دخترم به من گفت که فرزند یکی از موکل هایش همین مشکل را داشته اما توسط زوجی که در مشهد زندگی می کنند با داروهای گیاهی بهبود یافته است. 

با شنیدن این حرف خیلی خوشحال شدم و با به  دست آوردن شماره تلفن، با آن مرد در مشهد تماس گرفتم. 

او مدعی شد می تواند دخترم را طوری درمان کند که به راحتی روی پاهای  خودش راه برود و سپس ادامه داد ابتدا باید 40 میلیون تومان به حسابش واریز کنم. من که نور امید را در چشمان دخترم می دیدم با هر بدبختی بود 33 میلیون تومان تهیه و به او پرداخت کردم. سپس به همراه دختر و همسرم از شیراز راهی مشهد شدیم تا دختر 12 ساله ام درمان شود.  حدود دو ماه به منزل این زوج جوان  می رفتیم. زن جوان در حالی که برای درمان پاهای دخترم از انواع پمادها و برخی روغن ها استفاده می کرد، مدعی بود در اتاق خلوت با اجنه به عربی و انگلیسی سخن می گوید و آن ها شیوه درمان را به او آموزش می دهند تا این که یک روز دخترم گفت بدنش گرم شده است و سپس دچار تب و لرز شدیدی شد.

آن زوج جوان ادعا می کردند همه این ها نشانه بهبودی است و چنان حرف هایشان را به من تلقین می کردند که باورم می شد اجنه راه درمان دخترم را می دانند.

 آن زوج حتی شش میلیون تومان هم برای بهبودی کامل لگن همسرم از من گرفتند و چنین وانمود کردند که گرمای حاصل از درمان آن ها بهبودی کامل را نوید می دهد اما در واقع من هیچ گونه حس حرکتی و تغییر وضعیتی را در پاهای دخترم نمی دیدم. با این همه مدتی قبل، آن زوج جوان مدعی شدند که اجنه برای بهبودی کامل دخترم تقاضای 250 میلیون تومان پول کرده اند! 

من که دیگر یقین داشتم همه این رفتارها یک نمایش برای کلاهبرداری است به آن ها گفتم پول هایم را پس بدهند تا به شیراز برگردم ولی آن ها حاضر نشدند حتی بخشی از پولم را به من برگردانند و ... 

گزارش اختصاصی خراسان حاکی است به دنبال شکایت این مرد جوان و اعضای خانواده اش بلافاصله تحقیقات تخصصی در دایره تجسس کلانتری با صدور دستوری ویژه از سوی سرگرد مهدی کسروی (رئیس کلانتری طبرسی شمالی) آغاز شد.

با دستگیری این زوج جوان مشخص شد آن ها بیسواد هستند و از افراد دیگری نیز با همین شیوه کلاهبرداری کرده اند. 

در حالی که تحقیقات پلیس در این باره ادامه داشت دو شاکی دیگر نیز به کلانتری مراجعه کردند و مدعی شدند که ده ها میلیون تومان با همین شگرد از آن ها اخاذی شده است. 

بررسی های بیشتر در این باره با راهنمایی و دستورات محرمانه قاضی اسماعیل عندلیب (معاون دادستان مرکز خراسان رضوی) برای ریشه یابی جرایم ارتکابی زوج رمال ادامه دارد.

نمای 1- می دانستم مادر کهن سالی دارد، پرسیدم مادر را برای واکسن کرونا بردید؟ پاسخ داد:  دوز اول رو زدیم اما برای دوز دوم تردید داریم که تزریق کنیم یا نه. دلیل را پرسیدم، گفت: فلان کلیپ رو توی فضای مجازی دیدم که کلی از واکسن ها بد گفته و این که این واکسن ها از نجاست درست شده و این قبیل حرف ها.

نمای2- خانم کهن سالی است، می گوید: خانم فلانی با من تماس گرفته که مبادا برید واکسن بزنید، این واکسن ها برای انسان ضرر داره. 

پرسیدم: این خانم که به شما توصیه کرده واکسن کرونا تزریق نکنید، تخصص و تحصیلاتش  چیست؟ برچه اساسی چنین توصیه خطرناکی می کند؟ پاسخ داد: یک خانم معمولی است و تحصیلات و تخصصی هم ندارد. پرسیدم: جایگزینش برای واکسن نزدن چیست؟ پاسخ داد: جایگزینی ندارد، فقط می گوید همیشه آب نمک در دهان غرغره کنید...!

احتمالا شما هم این روزها از این قبیل حرف ها می شنوید، حرف ها و تئوری هایی که چندان مبنایی ندارد و صرفا بر اساس شنیده هایی از این و آن  یا از برخی فیلم ها و کلیپ ها در فضای مجازی صادر می شود و دریغ از این که صاحبان و انتشاردهندگان این حرف ها و مطالب، استدلال یا دلیلی کافی و مستدل برای این «واکسن هراسی» داشته باشند.

ویروسی که جهان را شخم زد

خرداد سال 99 یعنی زمانی که از شیوع گسترده ویروس کووید19 بیش از چهار-پنج ماه بیشتر نگذشته بود، مجامع و نهادهای بین المللی ضد فقر اعلام کردند که «جهان در همین چهارپنج ماه به اندازه 30 سال در مبارزه با فقر عقب افتاده است» و حالا خود حدیث مفصل بخوانید از این مجمل که این ویروس  وحشی در این بیش از 15 ماه چه خسارات هولناکی تاکنون در جهان به ویژه در کشورهای ضعیف به بار آورده است. چنان چه کشور ما نیز از دایره وسیع این آسیب دیدگان جدا نیست .همان طور که یکایک من و شما این روزها تبعات مخرب این همه گیری را به ویژه در کسادی بسیاری از مشاغل و خستگی روحی و روانی جامعه به روشنی لمس می کنیم. حالا پرسش این است که در این شرایط چگونه می‌توان از کارزار و جنگ پر از خشونت این بیماری رهایی یافت؟

*آیا با دست روی دست گذاشتن می توان بیماری را کنترل کرد؟

*آیا می توانیم با حرف های بی مبنا برای درمان خود و اطرافیانمان نسخه بپیچیم؟

*آیا می توان حرف و حدیث های دم دستی را بر دیدگاه متخصصان و کارشناسان ترجیح داد؟

 با کدام مبنا؟

با مروری بر اخبار جهان در هیاهوی واکسیناسیون، در می یابیم که مروجان ضدواکسن کرونا تنها به کشور ما محدود نمی‌شوند بلکه این موج در گوشه و کنار جهان کم و بیش عرض اندام می کند اما هیچ گاه این جریان نتوانسته است جایگزین و بدیلی برای مقابله با این ویروس ارائه دهد. در این زمینه توجه به چند نکته دارای اهمیت است:

یک: آن چه در این زمینه در جامعه ما بیشتر مشاهده می شود، نشر برخی مطالبی است که بر موضوع طب اسلامی متمرکز است. با وجود این که در دیدگاه صریح مراجع عظام تقلید همچون آیت ا... مکارم شیرازی تاکید شده است که دین اسلام موضوعی با عنوان «طب اسلامی» ندارد اما این جریان ها همچنان بر آن می دمند. البته که در همه فرهنگ ها و ملت ها، طبق زیست انسانی و تمدنی، حقیقتی به نام «طب سنتی» وجود داشته و دارد چنان چه در سیاست های کلی ابلاغی  رهبرانقلاب  در حوزه سلامت نیز بر این موضوع تاکید شده است: «استاندارد سازی و روزآمد کردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی و فراورده‌های مرتبط با آن» که هم اکنون این بخش در وزارت بهداشت دارای ساختار و سیستم آموزشی تعریف شده ای است.

دو: سوی دیگر ماجرا نیز اصل مراجعه به دیدگاه متخصصان امر است که هم اینک بعید به نظر می رسد، متخصصان و کارشناسان مورد تایید مراجع ذی صلاح رای و دیدگاهی از خود بر منع واکسیناسیون صادر کرده باشند. بنابراین تجربه جهان، روش عقلانی و متعارف در همه جوامع تسریع در دستیابی به واکسن هایی است که از شیوع بیماری جلوگیری می کند.

سه: روزهای اخیر یک کلیپ در فضای مجازی منتشر شد که فردی عادی  در کنار خیابان  با حرارت تمام از وجود نجاست در مواد اولیه تولید واکسن سخن می گفت که صرف نظر از این که آیا اساسا چنین ادعایی صحت دارد یا نه، باید به این سوال پاسخ داد که با این وصف  مبحث  اضطرار و به طور مثال  احکام شرعی مرتبط با  استفاده از «حرام گوشت»  در این شرایط چه می شود ؟

چهار: اگر چه خوشبختانه این ادعاهای ضد واکسنی چندان نتوانسته  در جامعه جایگاهی برای خود پیدا کند اما حتی اگر یک نفرهم  با پذیرفتن این توهمات وادعاها جان خود را ازدست بدهد جای تاسف و نگرانی دارد و لذا حضور کارشناسان حوزه واکسیناسیون در جهت اقناع افکار عمومی و  آگاهی بخشی به جامعه احساس می شود. آن ها برای منافع و سلامت  عمومی جامعه باید به میدان بیایند و به زبان ساده از ادعاهای واکسن هراسان ابهام زدایی کنند.

پنج: امروز نگاهی به وضعیت همه گیری و آمار مبتلایان جدید در کشورهای پیشگام در واکسیناسیون نشان می دهد، موج مرگبار کرونا به شدت رو به افول است، چنان چه دهه های متمادی است که تجربه واکسیناسیون برای دفع بسیاری از بیماری ها یک اصل روشن در سیستم های بهداشتی و درمانی کشورها به شمار می آید و به نوعی میزان تولید و دسترسی دولت ها به واکسن ها و به طور کل به دارو و بهداشت و درمان از مهم ترین شاخص های قدرت و نفوذ کشورها قلمداد می شود.

گروه سیاسی-سومین و آخرین مناظره انتخاباتی سیزدهمین دوره ریاست جمهوری با موضوع «دغدغه‌های مردمی» برگزار شد. نامزدها تا جایی که می توانستند همه برگ‌های خود را برای مواجهه با یکدیگر رو کردند. کارشناسان و تحلیلگران نیز این دور از مناظره را بهتر از دو مناظره قبلی ارزیابی کردند.به نوشته نامه نیوز،مثلا ابوذر ندیمی، فعال سیاسی گفت: "در مجموع این دور از مناظره بهتر از دورهای قبل بود. این دفعه به خاطر فرصت ‌بیشتر، به نقد افکار و  آرای یکدیگر بیشتر پرداختند"محمد صادق کوشکی، فعال سیاسی اصولگرا نیز مناظره سوم را مشخص کننده صف‌بندی انتخابات دانست و گفت: "این مناظره و به ویژه آن متن احساسی که آقای همتی در نوبت آخر قرائت کرد، صف بندی‌ها را مشخص کرد".با این حال، بوربور عضو شورای ائتلاف نیروهای انقلاب گفت:"مردم عادی نگاه می کنند جریان کلی کشور به کدام سو می رود. قاطبه مردم نیز به جریان کلی می پیوندند بنابراین مناظره سوم نامزدها تحولی در آرایش صحنه انتخابات ایجاد نمی‌کند."برخی از نظرخواهی های تلگرامی نیز  مانند کانال آخرین خبر،کانال خبرگزاری فارس و کانال نظرسنجی فوری از این حکایت داشت که به ترتیب آقایان رئیسی،قاضی زاده هاشمی و همتی برنده مناظره سوم بوده اند.در ادامه به برجسته ترین جملات هفت نامزد اشاره می کنیم: قاضی زاده هاشمی خطاب به روحانی: از دفترتان بیرون بیایید؛ حاضرم مناظره کنم. دولت فعلی، فرصت مذاکره را  از بین برد. گاهی مردم می‌گویند دلمان می‌خواهد بخوابیم و بیدار شویم و بفهمیم ۸ سال گذشته خواب بوده، ما واقعا باید این سال ها را تمام کنیم و اجازه ندهیم تکرار شود. همتی: رئیسی سرگروه این پنج نفر است؛ این‌ها روی کار بیایند تحریم‌ها شدیدتر می‌شود.  می دانید اینترنت امنی که رئیسی از آن گفته، یعنی چه؟ یعنی بسته شدن اینستاگرام؛ روز انتخابات‌ بزنید زیر میز و نگذارید ۲۸ خرداد بشود ۲۸ مرداد. همتی لیست ۱۱ بدهکار عمده بانکی را نیز تحویل رئیسی داد تا آن را در جریان مناظره اعلام کند.رئیسی: سامانه شفافیت ایجاد می‌کنیم. برجام را یک دولت مقتدر می تواند اجرا کند نه شما. درباره لیست 11 نفره بدهکاران بانکی: اگر آقای همتی باید این لیست را می‌داده چرا قبلا نداده و اگر نباید می‌داده چرا این کار را در مناظره انجام داد؟ اگر قرار به دوقطبی با من باشد، با شما(همتی) دوقطبی ساخته نمی شود. زاکانی : همتی یک حرف درست زد و گفت روحانی اقتصاد نمی فهمد، درست می گویید، اگر می فهمید شما را رئیس بانک مرکزی نمی گذاشت! آقای همتی گفتند که من مخالف افزایش قیمت بنزین بودم؛ اما نامه رسمی شما وجود دارد که درخواست دادید که بنزین گران شود تا کسری بودجه دولت جبران شود. علاوه بر حقوق نجومی، حالا پررویی نجومی هم داریم! جلیلی: با سفارش برنامه به اندیشکده ها که برنامه درست نمی شود. به طور قاطع می گویم امضای کنوانسیون ها از جمله «اف ای تی اف» هیچ نفعی برای کشور ندارد. می فرمایند 200 کشور عضو اف ای تی اف هستید؛ شما حتی نمی دانید عضو اف ای تی اف هستید؛ چرا از ما طلبکار هستید. ایران با همه ظرفیت هایش می گوید چهار سال آینده باید چهار سال جهش باشد. مهرعلیزاده: نگاه ارباب رعیتی باید از بین برود؛ اشکنه خوردن و لنگ پوشیدن راه حل نیست . اگر کرونا خطرناک است دو روز پیش جناب رئیسی در خوزستان شوآف و تبلیغات می‌کنند من می ترسم آقای رئیسی به این ترتیب می‌خواستند سید محرومان شوند، امروز بشوند سید مرحومان.  آقای رئیسی، حالا که مهربان شده‌اید، دستور دهید فیلترینگ‌ها برداشته شود. محسن رضایی : ۵۰ سال است گرانی داریم، مدیران کشور درگیر جنگ زرگری هستند. قرار بود اقدامات دولت، به یک شاهکار بزرگ در رفع تحریم ها تبدیل شود؛ تحریم ها که برطرف نشد هیچ، تحریم های سنگین به وجود آمدند. قول هایی را که دادیم صد در صد عملی می کنیم از یارانه ۴۵۰ هزار تومانی، تا حقوق خانم های خانه دار . 

شاخص بی تفاوتی؛47درصد

به هرروی،آخرین مناظره ریاست‌جمهوری 1400 هم برگزار شد و کمتر از یک هفته دیگر هم روز انتخابات فرا می‌رسد. حالا باید دید که این سه مناظره و به ویژه مناظره سوم چقدر بر میزان آرای نامزدها تأثیرگذار بود؟ یافته‌های ششمین پیمایش ملی کیو نشان می‌داد، پس از دومین مناظره تلویزیونی و با نزدیک شدن به زمان انتخابات، همچنان بخش قابل توجهی از افراد(47درصد) معتقدند فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور شود.براساس نظرسنجی ایسپا نیز،۶8.1 درصد افرادی که در سال ۹۶ به ابراهیم رئیسی رأی داده بودند قطعاً در انتخابات پیش‌رو شرکت خواهند کرد. در مقابل 42.6 درصد افرادی که سال ۹۶ به حسن روحانی رأی داده‌اند گفته‌اند قطعاً در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ مشارکت می‌کنند. از بین افرادی که در سال ۱۳۹۶ به حسن روحانی رأی داده‌اند و اکنون گفته‌اند قصد شرکت در انتخابات پیش رو را دارند، 60.5 درصد به ابراهیم رئیسی رأی می‌دهند، 9.1 درصد این افراد به محسن رضایی و 5.4 درصد به عبدالناصر همتی رأی خواهند داد.  از بین افرادی که در سال ۱۳۹۶ به ابراهیم رئیسی رأی داده‌اند و اکنون گفته‌اند قصد شرکت در انتخابات پیش رو را دارند، 78.3 درصد به ابراهیم رئیسی رأی می‌دهند.

 

علی لاریجانی رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که صلاحیتش از سوی شورای نگهبان در انتخابات احراز نشد، در نامه‌ای از شورای نگهبان خواست کلیه دلایل عدم احراز صلاحیتش را به صورت رسمی و عمومی اعلام کند. به گزارش فارس، متن نامه علی لاریجانی به  این شرح است:"باسمه تعالی/با تبریک سالروز بزرگداشت حضرت معصومه (سلام ا... علیها) و گرامی‌داشت روز دختر؛از شورای محترم نگهبان خواهشمندم بین خود و خدا با توجه به اثبات کذب بودن گزارش‌های داده شده به آن شورا در رابطه با بنده و خانواده‌ام در جریان بررسی احراز صلاحیت‌ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، کلیه دلایل عدم احراز صلاحیت این جانب را بدون هرگونه پرده پوشی به صورت رسمی و عمومی اعلام فرمایید. حداقل به اجرای سیاست‌ کلی مصوب رهبری معظم انقلاب در باب پاسخگویی آن شورا عمل کنید."همزمان،عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در توئیتی نوشت: احراز و عدم احراز صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری بر اساس اسناد و مدارک کافی و قابل اعتماد انجام پذیرفته و برای اعتراض به عدم احراز صلاحیت و انتشار عمومی دلایل آن در قانون انتخابات ریاست جمهوری حکمی پیش بینی نشده است.سپس لاریجانی نیز در توئیتی نوشت:"مطابق دستور حاکمیتی رهبرانقلاب در پی ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات در سال ۹۵ و پیرو بند ۱۱-۲، شورای نگهبان موظف است در صورت درخواست داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری در خصوص دلایل ردصلاحیت به آنان به صورت مکتوب دلایل خود را ارائه نمایند."لاریجانی همچنین با صدور بیانیه ای دیگر و در بخشی از آن نوشت: با توجه به عدم دریافت دلایل رد صلاحیت این جانب، مجدد این درخواست را اعلام می کنم اما چرا بر این امر اصرار دارم؟  در تاریخ 82.10.24، رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای شورای نگهبان درباره احراز مجدد صلاحیت حتی نمایندگان مجلس فرمودند: آن وقت که صالح بود، حالا صلاحیتش را استصحاب کنید.اگر خلافش ثابت نشده، این احراز، استصحاب است و هیچ لزومی ندارد که انسان بخواهد از طریق دیگری این صلاحیت را احراز کند.  صلاحیت این جانب یک بار برای ریاست جمهوری و چندبار برای مجلس، مورد تایید شورای نگهبان واقع گردیده است.  آیا این جا جای استصحاب نبود؟  مگر این که با این بیان صریح رهبری معظم، شورای محترم، استنادات قوی داشته که بیان رهبری در استصحاب را کنار گذاشته اند. یعنی عملا به رد صلاحیت این جانب رسیده اند. بنابراین انتظار طبیعی است که بنده اسناد و مدارک کافی و قابل اعتماد شورا را جدی تر مطالبه کنم.  

 

الهه آرانیان-  خونِ جاری در رگ‌های یک زبان، واژه‌های آن زبان هستند. واژه‌ها قدرت زیادی دارند؛ آن‌ها می‌توانند به یک مفهوم شدت و ضعف ببخشند و بارِ سنگین یا سبکی از معنا را بر دوشِ خود حمل کنند. این خونِ جاری، در زبان فارسی هم مثل دیگر زبان‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. در این روزگارِ پیشرفتِ پرشتابِ فناوری و علم، باید حواسمان به ورودِ واژه‌های مهمان از زبان‌های دیگر به زبان فارسی باشد و تا جای ممکن، برابرنهادِ(معادل) فارسی‌شان را به‌کار ببریم. کارخانۀ این برابرنهادهای فارسی برای واژه‌های بیگانه، گروه واژه‌گزینیِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. در ادامه، گفت‌وگوی خراسان با نسرین پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان را درباره روند فعالیت این گروه، نوعِ معرفی و تبلیغ واژه‌های نوساخته، ارتباط این معاونت با صدا و سیما و... می‌خوانید.

 

گروه واژه‌گزینی فرهنگستان چطور یک واژۀ معادل فارسی را می‌سازد؟

گروه واژه‌گزینی کار عملی‌اش را از سال 1374 شروع کرد؛ ما 55 گروه تخصصی شامل 5 تا 7 استاد تراز اول و یک یا دو نفر عضو گروه واژه‌گزینی داریم که مشغول فعالیت هستند. اعضای واژه‌گزینی برای این کار تربیت شده‌اند و به عنوان نماینده‌های فرهنگستان در جلسه‌های تخصصی شرکت می‌کنند. این گروه‌ها، ابتدا پیکرۀ واژگانی، یعنی مجموعه واژه‌‌هایی را که می‌خواهند بر رویشان کار کنند، انتخاب و بر مبنای آن‌ها اولویت‌بندی می‌کنند و واژه‌های جدید آن علوم را هم پوشش می‌دهند. سعی هم بر این است که واژه‌‌های مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد باشد که مراجعه‌کنندگانش بیشتر است و بعد، واژه‌های تخصصی دکتری و پسادکتری را بررسی می‌کنند. این واژه‌های انتخاب‌شده، دسته‌بندی می‌شوند و بر مبنای آن‌ها هر دو هفته یک‌بار جلسه برگزار می‌شود. مجموع واژه‌ها برای طرح در هر جلسه بین 80 تا 100تاست. هر وقت کارِ این گروه‌ها تمام شد، ابتدا واژه‌های مشترک بین علوم مختلف(مثلاً تمام گروه‌های علوم پایه) مطرح می‌شود و اگر اعتراضی نباشد، معادلش تأیید می‌شود یا گاهی دو معادل را انتخاب می‌کنند.  

 

فرهنگستان برنامه‌ای هم برای معرفی و ترویج این واژه‌های ساخته‌شده دارد؟

همکارانی که عضو گروه‌های واژه‌های عمومی هستند، در فضای مجازی از طریق کانال چشم و چراغ با مردم ارتباط دارند؛ ما دفتری هم در صدا و سیما داریم که خوشبختانه در بخش صدا برنامه‌های خوبی در ارتباط با فرهنگستان دارند و واژه‌های عمومی را معرفی می‌کنند. فعلاً راه‌های ما برای معرفی و ترویج واژه‌های معادل فارسی این‌هاست.

 

به‌تازگی فرهنگستان درباره کاربرد واژه «سریال» به جای مجموعه تلویزیونی انتقاد کرد. به طور کلی ارتباط فرهنگستان با صدا و سیما چطور است؟ 

یک سال و نیم پیش تفاهم‌نامه‌ای با صدا و سیما امضا کردیم و قرار بود حتی در بخش تبلیغات کالاهای ایرانی با نام‌های بیگانه تبلیغ نشود یا یک هفته بعد از شیوع کرونا اعلام کردیم به‌جای «پروتکل» از واژه «شیوه‌نامه» استفاده شود، اما متأسفانه یکی شیوه‌نامه می‌گوید و یکی می‌گوید پروتکل! با وجود همکاریِ خوب رادیو با فرهنگستان، در تلویزیون این امکان خیلی فراهم نشده و قرار شده است در جلسه‌ای اعتراضاتمان را مطرح کنیم. اگر خودشان مقید باشند، این واژه‌ها را به‌کار نمی‌برند. باید خودشان دل بسوزانند و فرهنگستان هم برنامه‌هایی برای معرفی واژه‌های معادل فارسی داشته باشد.

 

رشته تحصیلی واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی از چه سالی تصویب شد و دانشجو پذیرفت؟

در فرهنگستان به واژه‌گزینی به صورت یک علم نگاه شده و از سال 82  به این فکر افتادیم رشته واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی را در مقطع کارشناسی ارشد راه‌اندازی کنیم. خیلی رایزنی کردیم تا در سال 83 به تصویب رسید و سال 94 و 95 پژوهشکده مطالعات واژه‌گزینی تأسیس شد و در این رشته دانشجو پذیرفت. دانش‌آموختگان این رشته قرار نیست کارمند فرهنگستان باشند؛ بلکه آن‌ها به مراکز مختلف می‌روند و سفیران فرهنگستان و محافظان زبان فارسی در جامعه هستند.

 

خود شما از واژه‌های برابرنهادِ فارسی که فرهنگستان تصویب کرده‌است، کدام واژه را بیشتر می‌پسندید؟

انتخاب از بین 60 هزار واژه که خیلی سخت است، اما واژه‌هایی مثل پیامک، یارانه، رایانامه و رایانه خیلی خوب در زبان مردم جا افتاده‌اند و مفهوم را هم کاملاً می‌رسانند.

 

در پایان، از واژه‌های معادل فارسی منسوب به فرهنگستان بگویید که بسیار در فضای مجازی دست به دست می‌شوند.

این واژه‌ها از جمله کش‌لقمه، دراز آویزِ زینتی و... هیچ کدام کار فرهنگستان نیستند. هرچند کسانی که این‌ها را ساخته‌اند ذهنِ خلاق و واژه‌گزین دارند، اما فرهنگستان بنا ندارد برای غذاها واژه‌سازی کند. همان‌طور که قرمه‌سبزی در هر زبانی قرمه‌سبزی است، پیتزا هم پیتزاست. ما واژه‌های بیگانه‌ای را در زبانمان داریم که با این‌ها واژه‌های دیگر هم ساخته شده مانند اتوبوس و تاکسی و فیلم که با آن‌ها واژه‌هایی مثل اتوبوسرانی و تاکسیرانی و فیلمنامه ساخته شده‌است. فرهنگستان نمی‌خواهد این‌ها را از زبان خارج کند. فعلاً  هم وارد واژه‌گزینی برای حوزۀ پوشاک(کراوات، شومیز و...) نشده‌ایم و قرار بود گروهی با وزارت ارشاد درباره لباس و پوشاک داشته باشیم. مردم قبل از این‌که این واژه‌ها را به فرهنگستان نسبت بدهند، به وبگاه فرهنگستان مراجعه کنند. 

 

جمعه‌شب اولین قسمت مسابقه «دورهمی» از شبکه نسیم روی آنتن رفت و از این پس مهران مدیری، هر هفته جمعه تا دوشنبه این مسابقه را روی آنتن خواهد داشت. او پس از اجرای چهار سری برنامه گفت‌وگومحور «دورهمی» با مسابقه‌ای که نام این برنامه را دارد، به آنتن بازگشته است. با توجه به حضور مهران مدیری در مسابقه و ساختار متفاوتی که دارد، به نظر می‌رسد شبکه نسیم بتواند تابستان پرمخاطبی را پشت سر بگذارد. در قسمت اول مسابقه «دورهمی» چه گذشت و اجرای مهران مدیری چه کیفیتی داشت؟

همه کپی‌های تلویزیون

مسابقه «دورهمی» هم مانند تعداد زیادی از برنامه‌ها و مسابقاتی که در تلویزیون پخش شده، یک نمونه خارجی دارد و در واقع نسخه ایرانی مسابقه Mental Samurai است. مهران مدیری همان ابتدای قسمت نخست فصل تازه، درباره این موضوع صحبت کرد و با اشاره به موارد مشابه گفت این مسابقه هم کپی است و تاکید کرد جزء به جزء آن کپی شده است. مدیری در ادامه توضیح داد سعی کرده‌اند مسابقه یک کپی درجه یک و باکیفیت باشد. بنابراین فصل جدید «دورهمی» نیز به مجموعه مسابقه‌های اطلاعات عمومی مانند «سیم آخر»، «برنده باش» و «پنج ستاره» پیوست که نسخه‌های ایرانی مسابقه‌های خارجی بوده‌اند.

 با احتساب «عصر جدید»، «زوجی‌نو»، «کودک شو»، «اعجوبه‌ها» و فصول اول همین «دورهمی» که از نمونه‌های خارجی الگوبرداری کرده بودند، مشخص می‌شود عملاً اغلب برنامه‌های پربیننده تلویزیون در سال‌های اخیر، کپی‌برداری بوده‌اند.

رقابت بر سر 500 میلیون جایزه

برگردیم به «دورهمی». مسابقه اطلاعات عمومی، دو مرحله دارد و شرکت‌کنندگان برای کسب جایزه 500 میلیون تومانی مسابقه با یکدیگر رقابت می‌کنند. در مرحله اول مهران مدیری برای هشت شرکت‌کننده سوالاتی در زمینه‌های مختلف مطرح می کند و شرکت‌کنندگان امتیاز کسب می‌کنند. در این مرحله شش نفر که بیشترین امتیاز را دریافت کرده باشند، به مرحله دوم که نامش «روبات» است، راه پیدا می‌کنند و در این مرحله فردی که بیشترین امتیاز را دارد، برای رقابت با دیگر برنده‌های مسابقه به مرحله بالاتر می‌رود. جذابیت اصلی مسابقه مربوط به مرحله «روبات» است اما به طور کلی هیجان مسابقه برای مخاطبان چندان بالا نیست.

چالش بازی با قدرت تمرکز

مسابقه «دورهمی» متناسب با ساختارش، دکور ویژه و جالبی دارد که با دیگر مسابقه‌های تلویزیون کاملا متفاوت است. در مرحله دوم «روبات»، صندلی مخصوص شرکت‌کننده به وسیله یک بازوی روباتیک حرکت می‌کند و هربار به صورت تصادفی روبه‌روی یکی از برج‌هایی که مربوط به حوزه موسیقی، هنرهای تجسمی و تاریخ است، قرار می‌گیرد. در حالی که شرکت‌کننده به واسطه این روبات در هوا معلق است، باید طی 30 ثانیه به سوال پاسخ بدهد. سرعت روبات 4 سطح دارد و شرکت‌کننده می‌تواند یکی از سطح‌ها را انتخاب کند. هدف از این مرحله به چالش کشیدن تمرکز افراد است.

اجرای مهران مدیری

مسابقه‌های اطلاعات عمومی که مراحل متنوعی ندارند و با پرسش و پاسخ پیش‌ می‌روند، با خطر یکنواخت شدن و به تکرار افتادن مواجه هستند و مسابقه «دورهمی» هم از این قاعده مستثنا نیست بنابراین کار مهران مدیری در این مسابقه سخت است. او باید در جایگاه مجری، به واسطه چالش جذاب با شرکت‌کننده‌ها، فضای سرگرم‌کننده‌ای در مسابقه به وجود بیاورد. مدیری در قسمت اول مسابقه، به خوبی از پس اجرای آن برآمد و اجرای متفاوتی نسبت به «دورهمی» داشت. او در برنامه «دورهمی» با مهمانان شوخی می‌کرد و ارتباط صمیمانه‌ای با آن‌ها داشت اما در عین حال اجرا و لحنش رسمی بود. مهران مدیری در مسابقه «دورهمی» از آن فضای رسمی فاصله گرفته بود. مدیری هنگام شنیدن پاسخ‌های عجیب یا اشتباه شرکت‌‌کنندگان، از همان لحن شوخ خاص خودش استفاده می‌کرد تا او را به شک بیندازد و متوجه اشتباهش کند. مهران مدیری در مواجهه با شرکت‌کننده‌هایی   که اضطراب زیادی داشتند، سعی می‌کرد با شوخی و خنده، به آن‌ها آرامش بدهد تا استرس‌شان کمتر شود.

تداعی «مسابقه هفته» با «دورهمی»

یکی از محبوب‌ترین و به یادماندنی‌ترین مسابقات تلویزیونی، «مسابقه هفته» است که در دهه 70 پخش می‌شد و مرحوم منوچهر نوذری آن را اجرا می‌کرد. این مسابقه بینندگان فراوانی داشت و در ذهن مردم ماندگار شده است. مهران مدیری در مجموعه نوستالژیک «ساعت خوش»، از محبوبیت این مسابقه استفاده   و در یکی از آیتم‌های آن با «مسابقه هفته» شوخی می‌کرد. او در این آیتم با سبک اجرای زنده‌یاد نوذری، صراحت کلام و جدیت او شوخی می‌کرد. اکنون از لحاظ بصری قرار گرفتن مهران مدیری در جایگاه پرسشگر، در حالی که شرکت‌کنندگان دور تا دور او را فرا گرفته‌اند، یادآور خاطره خوب «ساعت خوش» و برنامه ماندگار «مسابقه هفته» است. این بار مدیری در جایگاه شخصی قرار گرفته که روزگاری با او شوخی می‌کرده است.

حضور تماشاگران در تاریکی

مسابقه «دورهمی» هم مانند بسیاری از برنامه‌ها و مسابقات تلویزیون با حضور تماشاگران تولید شده است. تماشاچیان در این مسابقه با تشویق‌هایشان شرکت‌کنندگان را همراهی می‌کنند و از حضورشان صرفا برای بالا بردن هیجان مسابقه در استودیو، استفاده شده است. در زمان شیوع کرونا مسابقه «عصر جدید» و در مقطعی برنامه «دورهمی» نیز تصمیم گرفتند جای خالی تماشاگران را با پخش صدای تشویق آنان تا حدی پر کنند بنابراین اگر قرار باشد نقش تماشاچیانی که همه با لباس و ماسک سیاه رنگ در بخش‌های تاریک استودیو نشسته‌اند تنها تشویق و ابراز هیجان باشد، حضورشان تاثیر چندان مثبتی بر بالا رفتن هیجان مسابقه نخواهد داشت.

طرحواره‌ها یا تله‌های زندگی، باورهای عمیق و آمیخته به هیجان درباره خودمان، دیگران و جهان هستند که در سال‌های اولیه زندگی به وجود می‌آیند و همیشه هستند. تله‌های زندگی تکرار مداوم دردها، رنج‌ها، افکار و احساسات ما در کودکی هستند یعنی ما به شکل بی‌اختیار همان الگویی را که در دوران کودکی تجربه کرده‌ایم در سراسر عمر خود به ویژه در زندگی‌مشترک تکرار می‌کنیم. به طور مثال اگر والدین بی‌محبت و طردکننده‌ای داشته‌ایم، به شکل ناخودآگاه جوری با دیگران رفتار می‌کنیم که ما را مورد بی‌مهری قرار دهند و طرد کنند، یا اصلا عاشق کسانی می‌شویم و با کسانی ازدواج می‌کنیم که طردکننده و بی‌محبت هستند تا همان الگوی دوران کودکی‌مان را دوباره تجربه کنیم و به این نتیجه برسیم که «من دوست‌داشتنی نیستم»! روان شناسان تاکنون هجده نوع طرحواره را شناسایی کرده‌اند، داستان این هفته و تحلیل روان‌شناسانه آن راجع به 2 مورد از این تله‌های رایج در زندگی‌های زن‌و‌شوهری امروزی است.

 

داستان

آشنایی با 2 تله خطرناک در زندگی‌مشترک

اگر بخواهیم به زبان تخصصی تر درباره داستان مطرح شده   صحبت کنیم، مرد از طرح وارۀ «بازداری هیجانی» رنج می‌برد، در حالی که زن به طرح وارۀ «محرومیت هیجانی» مبتلا بود. در ادامه بیشتر با این 2 تله آشنا خواهید شد.

 تله محرومیت‌هیجانی

زمانی که والدین(به ویژه مادر) به اندازه کافی کودک را مورد مهر و محبت قرار ندهند، نیازهای کودک را درک نکنند و با او همدلی نداشته باشند، زمانی که کودک احساس کند والدین «حمایتگری» ندارد، طرحواره محرومیت‌هیجانی در او شکل می‌گیرد. فردی که به چنین طرحواره ای دچار است، ممکن است نسبت به دریافت محبت حالت «سیری‌ناپذیر» داشته باشد. هر قدر هم که مورد محبت و توجه قرار گیرد، باز هم ناراضی و تشنۀ محبت است. آن‌ها در زمینۀ مسائل عاطفی به شدت پرتوقع هستند و حتی گاهی نزدیکان خود را «وادار» به توجه و محبت می‌کنند. حتی برخی از آن‌ها دچار دردها و مشکلات جسمانی می‌شوند تا از این طریق، محبت و توجه را از اطرافیان خود دریافت کنند. آن‌ها هرگز دربارۀ نیاز خود به مهر و محبت با طرف‌مقابل صحبت نمی‌کنند و وقتی نیاز عاطفی‌شان برآورده نشد، غمگین و افسرده می‌شوند و از طرف‌مقابل کناره‌گیری می‌کنند.

 تله بازداری‌هیجانی

اگر والدین، اطرافیان یا فرهنگ، این‌گونه به فرد القا کنند که نباید هیجانات و احساسات خود را نشان دهد، اگر والدین نسبت به نیازهای هیجانی فرزند خود بی‌تفاوت باشند و به او اجازۀ ابراز وجود، اجازۀ «کودکی‌کردن» ندهند زیرا برای منزلت اجتماعی و نظر دیگران اهمیت بیشتری قائل هستند، کودک به این نتیجه می‌رسد که هیجانات و احساسات من مهم نیستند و باید آن‌ها را سرکوب کنم تا در عوض، طبق میل و مورد تایید دیگران باشم. چنین فردی همواره در حال سرکوب هیجانات خود، چه مثبت و چه منفی است. او در ابراز عشق، خوشحالی، خشم و ناراحتی مشکل دارد. زندگی مشترک آن‌ها بی‌روح و خالی از شور و هیجان به نظر می‌رسد و اغلب برای اطرافیان، انسان‌هایی کسل‌کننده هستند. بسیاری از اوقات این افراد به شکل ناخودآگاه، به افراد «پرهیجان» دل می‌بندند و چنین افرادی را برای ازدواج انتخاب می‌کنند.

   با طرحواره‌های مان چه کنیم؟

اولین و مهم ترین قدم، «بینش» پیدا کردن راجع به این مسئله است که به کدام طرحواره مبتلا هستیم و این طرحواره چگونه زندگی، برداشت‌ها و روابط ما در زندگی‌مشترک را تحت تاثیر قرار داده است. بسیاری از اوقات نفس بینش پیدا کردن به این مسئله که مشکل از درون خود ما و نوع نگاه و برخوردمان سرچشمه می‌گیرد، تا حدی گره‌گشا خواهد بود اما اگر به شکل جدی از وجود طرحواره‌ای در درون خود یا یکی از اعضای خانواده‌تان رنج می برید، ضروری است که به یک روان شناس بالینی که ترجیحا با استفاده از رویکرد طرحواره درمانی به درمان اختلالات می‌پردازد، مراجعه کنید. فرایند طرحواره درمانی معمولا فرایند طولانی مدتی است اما برای فرد و اطرافیانش منافع بسیاری خواهد داشت.